Sama nazwa procent dotarła wbrew pozorom nie bezpośrednio z łaciny, ale z języka niemieckiego, w którym „prozent” znaczy dosłownie za sto. Jest to „miara” niezwykle przydatna, tak w życiu codziennym, jak i w przeróżnych dziedzinach nauki: ekonomi, socjologii, politologii i oczywiście w jest stosowana w matematyce.
Do czego można używać procentów? Można je spotkać współcześnie niemalże wszędzie i dlatego warto znać zasadę ich działania. Procenty można spotkać chociażby w sklepach – gdzie reklamowane są różne promocje i przeceny. Zniżka bywa wyrażana właśnie w procentach. W telewizji czy innych mediach poparcie dla partii politycznych bywa wyrażane właśnie w formie procentów, tak samo jak liczne wskaźniki, od ekonomicznych, bo demograficzne. Procenty są ważne dla każdego obywatela – ponieważ niemal wszystkie podatki są obliczane jako procent bądź dochodu, bądź ceny. Nie da się więc uciec przed procentami w żaden sposób.
Czym dokładnie jest procent? Jest to sposób zapisu stosunku jednej wielkości do drugiej za pomocą ułamka o mianowniku 100, gdzie liczba 100 oznacza całość jakiejś wielkości. Jak liczyć procenty? Połowę na przykład można zapisać zarówno jako ułamek prosty o podstawie na przykład 2: 1/2, jak i o podstawie 100: 50/100. Można też zapisać ten procent w postaci ułamka dziesiętnego, w przypadku połowy będzie on wyglądał tak: 0,5 – czyli pięć dziesiątych. Dość łatwo zamienić ułamek dziesiętny na procent: 0,5 można zapisać jako 0,50, czyli pięćdziesiąt setnych, a więc pięćdziesiąt procent. Sytuacja komplikuje się przy zamianie ułamka prostego na procent. W takim wypadku ułamek należy pomnożyć przez 100% i mianownik podzielić przez podstawę ułamka. Tak więc 5/6 * 100% daje 500%/6. Następnie należy podzielić 500% przez podstawę, czyli w tym wypadku 6. Daje 83,(3) – czyli dokładnie tyle ile 5/6.
Jak liczyć procenty w kontekście spadków lub wzrostów? Dość częstym błędem jest mylenie procentów i punktów procentowych. Wzrost z 10% do 11% nie będzie wzrostem o 1%, lecz o jeden punkt procentowy. Będzie to natomiast wzrost o 10% względem pierwotnej liczby. Należy również pamiętać, że procent nie jest jednostką miary, lecz jedynie stosunkiem dwóch wartości, często wyrażanych w danych jednostkach do siebie.
Procenty w dużej mierze służą do opisywania wartości w zakresie od 0-1, gdzie 0 to 0%, a 1 to 100%. Jeśli jednak wykroczy się poza liczbę 100%, można wyrażać wartości większe. Na przykład 2 będzie stanowiło 200% z 1, ale już 400% z 0,5.
Podsumowując, procenty są niezwykle przydatną formą zapisu, powszechnie stosowaną w niemalże wszystkich dziedzinach życia. Należy jednak pamiętać, że jest to jedynie sposób zapisu i pewnego rodzaju konwencja, a nie liczba bezwzględna, dlatego też należy się z procentami obchodzić ostrożnie. Wiedza jak liczyć procenty jest przydatna dla każdego, i chociaż pozornie skomplikowane, zasady które je obowiązują są dość proste i logiczne. Należy jednak szczególnie uważać na różnicę między „procent”, a „punkt procentowy”, gdyż może to znacznie zmienić sens obliczeń.
